หากพูดถึงโรงงานอุตสาหกรรมแล้ว การใช้งานหลักๆที่จะขาดไม่ได้ คือ การส่งถ่ายของไหล (Liquid Transfer) ไม่ว่าจะเป็น การส่งน้ำ, ไอน้ำ (Steam), น้ำยาเคมี (Chemical Process), น้ำมันและสารไฟไวไฟต่างๆ (Oil & Gas), หรือ พวกสารตั้งต้น หรือ ผลิตภัณฑ์ต่างๆในโรงงานที่เป็นสถานะทั้งของเหลว (Liquid) และก๊าซ (Gas) เพื่อนๆรู้ไหมว่าอุปกรณ์ที่เป็นตัวหลักที่ใช้ในการควบคุมการส่งถ่าย นั่นคือ “ปั้มและวาล์ว” (Pump & Valve) นั่นเองคับผม ; ขอไม่นับรวมพวกงานท่อ Piping นะครับ
โดยในบทความนี้ทางนายช่างมาแชร์จะขอนำพาไปสู่โลกของปั้ม และวาล์วในอุตสาหกรรม กันครับว่าจะมีความอลังการและยิ่งใหญ่แค่ไหนกันครับผม
Pump และ Valve ในโรงงานอุตสาหกรรม
หากพูดถึงปั๊มและวาล์วในอุตสาหกรรมแล้ว จะมีมากมายหลากหลายรูปแบบ หลายวัสดุ และมาตรฐานมากๆเลยครับ โดยในฝั่งอุตสาหกรรมจะมี “ขนาดที่ใหญ่กว่าที่เราใช้ในบ้านมากๆเลยครับ” ซึ่งบางชิ้นนั้น “ใหญ่เท่าบ้านเรากันเลย” ทีเดียวเลยด้วยแหละครับ ก็ด้วยความที่โรงงานอุตสาหกรรมเค้าต้องการกำลังผลิตที่มากกว่าดังนั้นแล้ว อัตราการไหล (Flow rate), ความดัน (Pressure) หรือ อุณหภูมิ (Temperature) จะมากกว่าการใช้งานทั่วๆไป เป็น สิบๆร้อยๆ เท่าเลยครับ
ดังนั้นด้วยความเยอะของโรงงาน…จึงส่งผลให้ ความหนา และความใหญ่โตของอุปกรณ์พวกนี้จะมีความอลังการกว่าที่เราเคยเห็นที่บ้าน อาคาร หรือตามสวนแน่นอนครับผม
แต่ก่อนอื่นทางนายช่างขอมาเล่าถึงหน้าที่การทำงานของปั๊มและวาล์วกันก่อนนะครับ
หน้าที่ของปั๊ม (Pump) ในโรงงานอุตสาหกรรม
โดยหน้าที่หลักของปั๊ม คือ “ส่งของไหลจากจุดๆหนึ่งไปยังอีกจุดๆหนึ่ง” ด้วยวิธีการควบคุมแรงดันและอัตราการไหลให้เหมาะสมนั้นเองครับ โดยขอให้นึกภาพว่าสมัยก่อนตอนไม่มีปั๊มถ้าเราจะเอาน้ำจากบนภูเขามาที่บ้านนั้น เราจะทำยังไงครับ ? คำตอบที่ง่ายที่สุดคงจะเป็นการนำน้ำใส่ถังและแบกไปถูกมั้ยครับ ถ้าปริมาณน้ำเยอะหน่อยก็ใช้คนเยอะ และถ้าไกลหน่อยก็เดินไกลและลำบากหน่อย ซึ่งนั่นแหละครับปั๊มคือทำหน้าที่แทนกลุ่มคนเหล่านั้นนั่นเอง ถ้าปริมาณน้ำเยอะหน่อยก็ใช้อัตราการไหลที่เยอะส่วนถ้าไกลหน่อยก็ต้องใช้แรงดันที่เยอะนั่นเองครับผม
โดยถ้าเป็นปั๊มอุตสาหกรรมก็จะมีมากมายหลายชนิดมากๆเลยนะครับ แต่จะขอแบ่งเป็นแบบปั๊มหอยโข่ง (Centrifugal Pump) และปั๊มแบบลูกสูบ (Reciprocating Pump) นะครับ ซึ่งขนาดก็จะมีตั้งแต่ตัวเท่าลูกแมว จนไปถึงตัวเท่าห้องหนึ่งห้องกันเลยทีเดียวนะครับ
หน้าที่ของวาล์ว (Valve) ในโรงงานอุตสาหกรรม
สำหรับวาล์วหน้าที่ของวาล์วคือ “ควบคุมการไหลในการส่งถ่าย” ไม่ว่าจะเป็นท่อทางหรือดัก (Duct) แบบต่างๆนะครับ โดยการควบคุมก็จะมีตั้งแต่ ทิศทางการไหล (Direction), การเปิด-ปิด (On-Off, Shutoff), การควบคุมอัตราการไหล (Flow rate control), การควบคุมแรงดัน (Pressure Regulation) รวมถึงด้านความปลอดภัยต่างๆ จำพวก Safety Valve ด้วยนะครับ
แต่สำหรับพื้นฐานขอยกวาล์ว เปิด-ปิด และควบคุม อัตราการไหล ที่เหมือนก๊อกน้ำในอ่างล้างมือที่บ้านนะครับ เวลาเราเปิด-ปิด หรือ หรี่วาล์ว สำหรับ วาล์วอุตสาหกรรมก็จะทำงานแบบนั้นเช่นกัน
แต่ทว่าขนาดของวาล์วและวิธีการเปิดจะยิ่งใหญ่และใช้แรงเยอะกว่ามาก เนื่องจากอัตราการไหลมีปริมาณเยอะมากๆเลยนะครับ
สำหรับ EP.1 เรื่องปั๊มและวาล์วในอุตสาหกรรมก็จบเพียงเท่านี้นะครับ สำหรับตอนถัดไปจะพาเพื่อนๆไปดูการเปรียบเทียบระหว่าง ปั๊มวาล์วที่บ้าน และ ปั๊มวาล์ว ที่โรงงานว่าแตกต่างกันแค่ไหนและเพราะอะไรกันนะครับผม
#นายช่างมาแชร์ #ปั๊ม #วาล์ว #PVA
