สีน้ำมันหล่อลื่นบ่งบอกอะไรบ้าง?

เชื่อว่าเพื่อนๆหลายคนน่าจะได้มีโอกาสเดินไปสัมผัสที่หน้างานจริง และมีโอกาสได้มองเข้าไปเพื่อดูสีน้ำมันหล่อลื่น (Lubrication oil) ในห้องน้ำมันของเครื่องจักร สีบางสีก็ใส สีบางสีจะเข้ม หรือบางทีก็เป็นสีน้ำนมเลย

เครื่องจักรที่ดี จะต้องการน้ำมันหล่อลื่นที่มีความหนืดเหมาะสม และสารเพิ่มคุณสมบัติพิเศษที่ดี เพื่อยิดอายุ และเพิ่มประสิทธิภาพให้อุปกรณ์ได้สูงสุด ดังนั้น “คุณภาพของน้ำมันหล่อลื่น” ถือว่าเปรียบเสมือนเป็นเส้นเลือดของเครื่องจักรเลยครับ

ซึ่งเวลาการใช้น้ำมันหล่อลื่นไปนานๆน้ำมันหล่อลื่นก็จะเกิดการเสื่อมสภาพ และไม่เหมาะที่จะนำไปใช้ในเครื่องจักรตัวเก่งของเราครับ

ซึ่งสีของน้ำมันหล่อลื่นพวกนี้แหละครับ ที่บ่งบอกถึงสภาพของน้ำมันหล่อลื่นเองว่า มีการเสื่อมสภาพ (Oil degradation) มากแค่ไหน

ธรรมชาติของสีน้ำมันหล่อลื่น

โดยสารโครโมฟอร์ (Chromophore) หรือสารโมเลกุลของสารอินทรีย์ที่ดูดซับแสงที่อยู่ในน้ำมัน หรือที่เรียกว่า สารแสดงสี (Color body) สำหรับน้ำมันที่ใหม่ ที่มีความหนืดสูง (Viscosity) ก็จะมีสารแสดงสีอยู่โดยตามธรรมชาติ

*แต่ถ้าน้ำมัน base oil จำพวก Sulfer และ Aromatic สูงๆ อาจจะดูมีสีที่เข้มโดยธรรมชาติกว่าอยู่แล้วครับ

การเสื่อมสภาพของน้ำมันหล่อลื่น (Oil Degradation) และสีที่เปลี่ยนไป

การเสื่อมสภาพและการตกตะกอนของน้ำมันของ น้ำมันหล่อลื่นที่ถูกใช้ไปนานๆแล้ว จะส่งผลให้สีของน้ำมันเข้มขึ้น และความใสของน้ำมันลดลง เนื่องจากตะกอน Coke และ Carbon ที่ไม่ละลายในตัวน้ำมันเครื่องที่เกิดจากอุณหภูมิสูงที่ไม่ทั่วถึง (High localized temperature) ในการใช้งานในเครื่องจักรกล

นอกจากนั้นการผสมน้ำมันที่ไม่เหมาะสมเข้าด้วยกัน สาร additive ในน้ำมันเองจะลอยตัว และทำปฏิกิริยาเกิดเป็นสีที่เข้มขึ้นก็ได้ครับ รวมถึงคราบเขม่า การทำปฏิกิริยาเคมีต่างๆ (รวมถึงการเกิด Oxidation ในน้ำมัน) และการสัมผัสกับแสง UV โดยตรงก็ทำให้สีน้ำมันเข้มขึ้นเช่นกันครับ

นอกจากนั้นสีน้ำนม จะบ่งบอกว่ามีน้ำผสมปนอยู่ในน้ำมันครับ ซึ่งเกิดจากการที่น้ำผสมน้ำมันและเกิดการตีกันเป็นเนื้อเดียวกันให้ห้องน้ำมัน แต่หากว่าปล่อยทิ้งไว้โดยที่ไม่เดินเครื่องจักรน้ำจะแนกออกจากน้ำมันหล่อลื่นและแยกชั้นลงไปอยู่ด้านล่างให้เราเห็นครับ

สีน้ำมันในกระปุกบ่งบอกสภาพ

ดังนั้นการดูสีน้ำมันด้วยตา โดยอาจจะดูจากกระปุกน้ำมัน หรือ oil sight glass ก็ได้ครับ ซึ่งสามารถบ่งชี้ได้ว่าสภาพน้ำมันเสื่อมสภาพไปแล้ว แต่ข้อระวังคือ เริ่มแรกสีน้ำมันของแต่ละเครื่องจักร ความเข้มของสีไม่ได้เท่ากันนะครับ ดังนั้นวิธีการนี้อาจจะบ่งบอกเทียบได้คร่าวๆนะครับ โดยเทียบจากน้ำมันวันที่เติมวันแรก กับวันที่เราเข้าไปตรวจสอบนะครับ

Reference
https://www.machinerylubrication.com/Read/84/oil-color-test
https://en.wikipedia.org/wiki/Chromophore

แล้วพบกับสาระดีๆแบบนี้ทางด้านงานช่าง งานวิศวกรรม และอุตสาหกรรมได้ที่ นายช่างมาแชร์ นะครับ

Website: www.naichangmashare.com
Facebook: https://www.facebook.com/naichangmashare/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCmIPiSeg-uy4k8JYSmknp_g
Instragram: https://www.instagram.com/naichangmashare/
Twitter: https://twitter.com/naichangmashare

#นายช่างมาแชร์