ในการทำงานในด้านงานท่อ เช่นงานพวก Piping หรือ Pipeline “ในการกำหนดขนาดท่อ” จะต้องกำหนด 2 อย่างคือเสมอคือ ขนาดท่อ และ ความหนาท่อ ทุกครั้ง
หากไม่เช่นนั้นละก็ ท่อที่ซื้อมามีสิทธิ์ที่จะใส่ไม่ได้นะครับ เนื่องจากความหนาและ class ไม่เท่ากัน.
การกำหนดมาตราฐานขนาดท่อ
มาตราฐานขนาดท่อและความหนาผนังท่อ (Pipe Size & Pipe wall thickness) ในการกำหนดความหนาท่อ ชอบที่จะเกิดความสับสนเช่น สมมุติเรากำหนดขนาดท่อ 3″ คำว่า 3″ มันคือส่วนไหนของท่อกันแน่ และความหนาในงานท่อบางทีก็กำหนดเป็น XS, XXS บางทีก็ Sch40, 60, 120 บ้าง
วันนี้เพจนายช่างมาแชร์ขอมาเล่าที่มาเรื่องนี้กันครับ
เริ่มต้นในช่วงยุคแรก การกำหนดความหนาท่อจะกำหนดด้วยมาตราฐานแบบ IPS หรือ Iron Pipe Size ซึ่งจะกำหนดขนาดท่ออ้างอิงกับความหมาท่อ โดยจะกำหนดความปกติว่า STD หรือ Standard weight โดยคำนี้หมายถึง ท่อทั่วๆไปที่ใช้จะหนาเท่านี้ครับ
แต่ถ้าเกิดท่อที่จะต้องใช้กับแรงดันที่สูงกว่าเดิมแล้ว ก็จะมีการเพิ่มความหนาท่อ และเรียกว่า XS หรือ Extra Strong และหากต้องการใช้งานที่ความดันสูงมากๆ และความหนาท่อที่ต้องการสูงขึ้นไปอีก ก็จะกำหนดเป็น XXS หรือ Double Extra Strong
แต่เมื่อเวลาผ่านไป ยุคสมัยผ่านไป ก็เกิดการพัฒนาระบบใหม่ โดยการกำหนดขนาดท่อด้วยวิธีบอกเป็น NPS หรือ Nominal Pipie Size เป็นการบอกขนาดท่อเฉลี่ยกึ่งกลาง ระหว่างเส้นผ่านศูนย์กลางนอก (OD) และเส้นผ่านศูนย์กลางใน (ID)
และยังกำหนดความหนาขนาดต่างๆด้วย Sch หรือ Pipe Schedule Number เริ่มตั้งแต่ Sch 5, 10, 20, 30, 40 (ขนาดปกติ) , 60, 80, 100, 120
แต่ด้วยความคุ้นชินระบบเก่า ทั้งสองระบบยังคงถูกใช้งาน และเทียบกลับไปกลับมาตามมาตราฐาน ASME B36.10 ครับ (ตามตารางด้านล่างเอาไปใช้ได้เลยนะครับ)
ซึ่ง ASME B36.10 จะครอบคลุมท่อเหล็กกล้าคาร์บอน (Carbon Steel Pipe) ท่อเหล็กกล้าผสม (Alloy Steel Pipe) แต่จะไม่ครอบคลุมท่อเหล็กกล้าไร้สนิม (Stainless Steel Pipe) นะครับ
สรุป ดังนั้นในการกำหนดขนาดท่อต้องกำหนดขนาดท่อ NPS หน่วยเป็น นิ้ว (“) และความหนาท่อ (Sch นะครับ, IPS ไม่ค่อยนิยม)
เช่น ท่อ 2″ Sche 40
จะแปลว่า ท่อมีขนาดความโตเฉลี่ยน 2 ” (OD 60.3 mm) และความหนาท่อ Sch40 จะมีความหนาท่อเท่ากับ 3.91 mm นะครับผม
แล้วติดตามสาระความรู้ทางด้านงานช่าง และงานวิศวกรรมได้ในโพสถัดๆไปนะครับ
Website: www.naichangmashare.com
Facebook: https://www.facebook.com/naichangmashare/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCmIPiSeg-uy4k8JYSmknp_g
Instragram: https://www.instagram.com/naichangmashare/
Twitter: https://twitter.com/naichangmashare
#นายช่างมาแชร์
